مدیریت دانش اجتماعی

    شبکه اجتماعی سازمانی توسط پرسنل برای انجام طیف گسترده‌ای از اهداف نظیر پرسیدن سوال از شبکه خبرگی، گرفتن پشتیبانی، حتی تشریک مساعی و مشکلات با همکاران استفاده می‌شوند. آنها نیز به طور فزاینده، به منظور ارتقاء عملکرد سازمانی و  به اشتراک گذاری دانش  مفید بوده و به دلیل شدت توزیع شدگی و شبکه‌ای شدن سازمانی، چالش تسهیم دانش در زمان و مکان سازمانی را کاهش ‌می‌دهند (مارویک و الیسون )

   شبکه‌های اجتماعی سازمانی فرصتی برای تحکیم و یکپارچگی ابزارهای مختلف سازمانی نظیر شبکه‌های داخلی، پورتال و ویکی‌ها به یک پلت فرم و بستر واحد فراهم نموده و در نتیجه صرفه‌جویی در هزینه‌ها را ایجاد و سردرگمی کانال‌ها را کاهش داده است. پرسنل سازمان مجبور به استفاده از سیستم‌های مختلف در گردش کار خود نبوده، و سازمان و پرسنل قادر هستند که  تمامی تلاش‌ها و تجارب خود را در قالب این سیستم یکپارچه، تسهیم  نمایند. شبکه‌های اجتماعی سازمانی علاوه بر ایجاد امکان دسترسی و برقراری ارتباط میان پرسنل درون  مرزهای سازمانی، دسترسی و ارتباط با شرکای خارجی سازمان را در راستای همسوسازی بین کسب و کار در سراسر سازمان ایجاد می‌نمایند.
    ‌

رویکرد تغییر از یک سازمان سنتی به یک سازمان مبتنی بر تعامل

   با انبوهی از فناوری اطلاعات و ارتباطات در محل کار و سازمان ها، شیوه‌های به اشتراک گذاری دانش به طور فزاینده‌ای دیجیتالی و تا حد زیادی با واسطه و توسط طیف وسیعی از "فناوری های اجتماعی" صورت می‌گیرد. سازمان‌ها مدت طولانی است که از فناوری‌های اجتماعی سنتی نظیر تلفن و ایمیل، بهره‌مند شده و بنابراین می‌توان نتیجه گیری نمود که آنها به احتمال زیاد از فناوری‌های اجتماعی جدیدتر بهره‌مند می‌شوند.
   بدیهی است، رسانه‌های اجتماعی (به عنوان زیر مجموعه‌ای از فناوری‌های اجتماعی مشخص) امکانات جدیدی را برای به اشتراک گذاری دانش سازمانی فراهم نموده اند. استفاده از رسانه‌های اجتماعی فرصت‌هایی را برای همکاری و تبادلات اجتماعی فراهم نموده و به تقویت و گسترش روابط اجتماعی بین فردی کمک می نماید. استفاده از رسانه‌های اجتماعی فرصت‌های جدیدی را برای به اشتراک گذاری دانش سازمانی فراروی سازمان گشوده است. با توجه به این قابلیت‌ها، اندرو مک آفی در سال 2006 اصطلاح "سازمان2.0" (  Enterprise 2.0) را برای اشاره به استفاده از رسانه‌های اجتماعی در سازمان، ابداع نمود.
  سازمان 2.0  از تعاملات غیر رسمی و شبکه محور بین کارکنان، از طریق تسهیل دسترسی به حجم عظیم دانش غیر رسمی و پراکنده در سازمان، حمایت نموده و در مورد تعاملاتی که بین افراد شکل گرفته و بر اساس این فرض که دانش حاصل از تعاملات اجتماعی است، عمل می‌نماید
   مک آفی معتقد است،  بر خلاف بسیاری از سیستم‌های مدیریت دانش سنتی، سازمان 2.0 پتانسیل این را داراست که به عنوان یک پلتفرم معقول برای حمایت از شیوه‌های غیر رسمی در شرکت‌ها وسازمان‌ها خدمت نماید. بیشتر  سیستمهای مدیریت دانش سنتی به ارزش واقعی داه‌های غیر متعارف افراد، جهت جستجوی دانش و روابطی که کمک کننده حل مشکلات و ایجاد دانش جدید است، واقف نبوده و این خود مشکل بزرگی را ایجاد می‌نماید.
  سازمان 2.0 دارای پتانسیل لازم جهت تحقق این چشم انداز است. در مقایسه با راه‌حل‌های قبلی که در حال متراکم ساختن دانش در پایگاه داده  و مخازن دانش بود، رسانه‌های اجتماعی به عنوان زیربنای سازمان 2.0 ، اجازه می‌دهند تا بازیگران انسانی، منابع دانش را اغلب از طریق باقی اعضای سازمانی مکان یابی نموده و از طریق تعاملات اجتماعی تولید و منتقل نمایند.

مدل بلوغ مدیریت دانش مرکز بهره وری و کیفیت امریکا (APQC)

   مدل بلوغ مدیریت دانش ارائه شده از جانب مرکز بهره وری و کیفیت امریکا، یکی از معتبر ترین مدل ها در این حوزه می باشد که همانند نقشه راهی جامع سازمان را از اولین گام ها ی پیاده سازی مدیریت دانش تا سطوح عالی و دستیابی به نتایج مدنظر، راهنمایی و همراهی می نماید.

خلاصه ای از مدل بلوغ در قالب نمودار زیر قابل مشاهده است.

 

مدل های بلوغ مدیریت دانش

   پس از معرفی اجمالی مدل های مطرح مدیریت دانش و بررسی ابعاد و فرآیندهای مرتبط با آن، به سراغ مدل های بلوغ مدیریت دانش به عنوان ابزاری حیاتی و معتبر جهت سنجش وضع موجود مدیریت دانش و همچنین نقشه راهی جهت حصول نتایج بهتر و صعود به مراحل بالاتر، می رویم. تا کنون مدل های بسیار زیادی در این حوزه از جانب سازمان ها و محققین بنام مطرح و بکار گرفته شده است.

تمامی مدل‌های بلوغ از ویژگی­ های زیر برخوردارند:

•  توسعه مدیریت دانش، با تسطوح تعریف شده، محدود و مشخص(بطور معمول در چهار تا شش سطح)؛
•  هر سطح با شاخص ها و نیازمندی‌های مشخص خود تعریف شده و سازمان جهت حصوا آن سطح می بایست به آن شاخص ها دست یابد؛
• سطوح به ترتیب از یک سطح اولیه شروع شده و تا سطح پایانی (که نشانگر درجه کمال مربوطه می‌باشد) بالا می‌روند؛
•  فرایند توسعه سازمان از حیث سطوح بلوغ بصورت متوالی بوده و امکان پرش از روی یک سطح وجود ندارد.

بر این اساس، بر چندین مدل مطرح تمرکز نموده و در هر  قسمت یکی از این مدل ها را با نگاهی ریزبینانه مطالعه خواهیم نمود.

مدل عمومی بلوغ مدیریت دانش(G-KMMM)

    این یک مدل عمومی بلوغ مدیریت دانش است که توسعه یافتگی سازمان را به ٥ سطح تقسیم می کند و میزان توسعه یافتگی در هر سطح را از سه بعد فرآیندی، تکنولوژیک و سازمانی تعریف می‎نماید. پرش از هر مرحله به مراحل بالاتر را بدون طی مراحل میانی جایز نمی‌داند. چرا که توازن هر مرحله را پیش نیاز مرحله بالاتر نیز می باشد.